در این فصل مروری کاربردی بر لایههای شبکه خواهیم داشت. این انتظار وجود دارد که در پایان این فصل بتوانید مسیر یک Packet را از هر مبدأ تا هر مقصد دنبال نموده، و نيز رخدادهای لایههای شبکه را در طول مسیر از مبدأ تا مقصد و در نودهای میانی (روترها) تحلیل نمائید.
مدل مرجع OSI صرفاً به عنوان یک مدل مرجع دیده میشود که مباحث تئوریک در آن به صورت دقیقتری قابل تجزیه و تحلیل است.
مدل TCP/IP مدل پیاده سازی شدهاي است که به واقعیتهای بیرونی نزدیک تر است.
شاید یک مثال بتواند درک بهتری در مقایسه این دو مدل به ما بدهد. امروزه در اکثر دستگاههای مرتبط به شبکه مانند کارت شبکه، سوئیچ و یا روتر، با انواع Interfaceها روبرو هستید. Interfaceها همان پورتهاي داخل این دستگاهها هستند که با اتصال یک مدیا به این پورتها ارتباط این دستگاهها با شبکه برقرار میگردد. Interfaceها وظیفه دو لایه Physical و لایه Data Link در مدل OSI را انجام میدهند اما هیچگاه این دو لایه به صورت تفکیک شده قابل مشاهده نیستند. اينترفيس Ethernet قادر است ارتباط را با شبکه از نوع Ethernet برقرار نماید. لذا میتوان گفت که کلمه Interface در مدل TCP/IP به واقعیت بيرونی نزدیکتر ميباشد چرا كه اين دولايه را با هم در نظر گرفته است.
برخي از Interfaceها با نام استاندارد لایه Physical آن شناخته شده هستند اما ديگر Interfaceها (عمدتاً) با نام پروتکل لایه DataLink آن صدا زده میشوند.
اينترفيس Ethernet، Frame Relay، و ATM، بعضی از انواع Interfaceهایی هستند که با نام پروتکل لایه DataLink آن مشهور شدهاند.
اينترفيس ISDN، E1، T1 و Serial از انواع Interfaceهایی هستند که صرفاً با نام استاندارد فيزيكی آن نام گذاری شدهاند.
چند خط بالا صرفاً به مقایسه این دو مدل پرداخته است بدون آنکه جزئیات لایههای هر یک از دو مدل را تشریح نماید. صرفاً هدف این بوده است که این مطلب منتقل شود که مدل OSI، مدل مرجعی است که در مباحث تئوری بهتر میتواند عملکرد شبكههای کامپیوتری را تشریح نماید اما در مدل پیاده سازی شده TCP/IP، عملکرد لایهها با هم ترکیب شدهاند و کمتر شهود بیرونی دارند.
اما اگر بخواهیم لایههای شبکه را در یک جمله تعریف کنیم، میتوان آن را به صورت زیر تفکیک نمود:
- لایه فیزیکی: انتقال سیگنال (و نه داده) در یک بستر فيزيكي امکان پذیر می شود.
- لایه دیتالیک: انتقال داده در یک بستر فيزيكي فراهم می شود.
لایه Interface در مدل TCP/IP دو لایه فوق را ترکیب مینماید.
- لایه InterNetwork: انتقال داده بین نودهایی که در یک بستر فيزيكي قرار ندارند (به عبارت ديگر در محدوده يك شبكه نيستند) را فراهم ميكند.
- لایه Transport: ايجاد قابلیت چندین Session و یا Application تحت شبكه به صورت همزمان در يك كامپيوتر را فراهم می کند.
- لایه Application: ارتباط و انتقال داده در شبكههای کامپیوتری در سطح یک برنامه کاربردی تحت شبکه انجام میشود.
در ارتباط بین یک کامپیوتر با کامپیوتر دیگر، با هدف انتقال داده در سطح یک Application، همه لایهها درگیر خواهند شد. کامپیوتر مبدأ دادهای در لایه Application آماده و سپس ارسال مینماید. این داده در مدل لایه بندی شبکه از لایه 7 به لایههای پایین و نهایتاً به لایه Physical انتقال داده میشود. این داده از طریق مدیاي ارتباطی و نودهای میانی (سوئيچها و روترها) که در لایههای 1 تا 3 عمل مینمایند منتقل میشود تا به مقصد برسد. (عملکرد سوئيچها محدود به لایه 1 و 2 و عملکرد روترها محدود به لایه 1، 2 و 3 میباشد). در مقصد، داده از لایه Physical به صورت سیگنال تحویل گرفته میشود و تا لایه 7 بالا میرود و به صورت داده، تحویل Application در مقصد میشود. لذا در ارتباطات، همواه داده در لایه 7 در مبدأ تولید میشود و به لایه 7 در مقصد تحويل داده میشود. شکل زیر نشانگر این موضوع است.
جريان ترافيكي تحت شبكه از مبدأ تا مقصد